--

18 (2) 2023

Thành phần loài cây thuốc chữa bệnh đường hô hấp theo kinh nghiệm của cộng đồng dân tộc Thái ở Khu bảo tồn thiên nhiên Mường La, tỉnh Sơn La


Tác giả - Nơi làm việc:
Vũ Thị Liên - Trường Đại học Tây Bắc, Sơn La , Việt Nam
Li Phô Xa Na Xay - Trường Đại học Tây Bắc, Sơn La
Quàng Văn Tuấn - Trường Đại học Tây Bắc, Sơn La , Việt Nam
Lò Văn Sung - Trường Đại học Tây Bắc, Sơn La , Việt Nam
Tác giả liên hệ, Email: Vũ Thị Liên - luocvang2018@utb.edu.vn
Ngày nộp: 14-07-2022
Ngày duyệt đăng: 13-06-2023
Ngày xuất bản: 30-06-2023

Tóm tắt
Nghiên cứu này được thực hiện nhằm đánh giá thành phần loài và giá trị sử dụng cây thuốc chữa bệnh đường hô hấp theo kinh nghiệm của dân tộc Thái tại Khu bảo tồn thiên nhiên Mường La, tỉnh Sơn La. Kết quả cho thấy có 105 loài cây thuốc thuộc 92 chi và 47 họ của 02 ngành thực vật bậc cao có mạch là Ngành Dương xỉ (Polypodiophyta) và Ngọc Lan (Magnoliophyta). Trong đó, 15 cây thuốc được người Thái sử dụng nhiều nhất có tia UV ≥ 0.58; 04 loài (3.81%) cần ưu tiên bảo tồn theo Sách Đỏ Việt Nam 2007; Danh lục Đỏ cây thuốc Việt Nam của Nguyen (2019) và Nghị định số 84/2021/NĐ-CP. Dạng sống của cây thuốc chữa bệnh đường hô hấp được xây dựng như sau SB = 58.1Ph + 14.29Hm + 9.52Th + 9.52Cr + 8.57. Ghi nhận 10 bộ phận sử dụng và 07 nhóm bệnh điều trị bằng cây thuốc chữa bệnh đường hô hấp của người Thái.

Từ khóa
bệnh đường hô hấp; cây thuốc; dân tộc Thái; khu bảo tồn thiên nhiên; Mường La Sơn La

Toàn văn:
PDF

Trích dẫn:

Vu, L. T., Li, X. P. X. N., Quang, T. V., & Lo, S. V. (2023). Thành phần loài cây thuốc chữa bệnh đường hô hấp theo kinh nghiệm của cộng đồng dân tộc Thái ở Khu bảo tồn thiên nhiên Mường La, tỉnh Sơn La [The composition of medicinal plants to treat respiratory diseases by Thai ethnic minority at Nature reserver in Muong La dictrist, Son La Province]. Tạp chí Khoa học Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh – Kỹ thuật và Công nghệ, 18(2), 52-62. doi:10.46223/HCMCOUJS.tech.vi.18.2.2375.2023


Tài liệu tham khảo

Asase, A., Oteng-Yeboah, A. A.,  Odamtten, G. T., & Simmonds, M. S. (2005). Ethnobotanical study of some Ghanaian Anti-Malarial plants. Journal of Ethnopharmacology, 99(2), 273-279. doi:10.1016/j.jep.2005.02.020


Ban quản lý Khu bảo tồn thiên nhiên Mường La, tỉnh Sơn La. (2020). Thuyết minh, Kế hoạch quản lý rừng bền vững Khu bảo tồn thiên nhiên Mường La giai đoạn 2021 - 2030 [Muong La Nature Reserve Management Board, Son La Province, Notes, Sustainable Forest Management Plan for Muong La Nature Reserve in the period of 2021 - 2030]. Sơn La, Việt Nam: Ban Quản lý khu bảo tồn thiên nhiên Mường La, Sơn La.


Barkaoui, M., Katiri, A., Boubaker, H., & Msanda, F. (2017). Ethnobotanical survey of medicinal plants used in the traditional treatment of diabetes in ChtoukaAit Baha and Tiznit (Western Anti-Atlas), Morocco. Journal of Ethnopharmacology, 98(23), 338-350. doi:10.1016/j.jep.2017.01.023


Bộ Khoa học và Công nghệ, Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam. (2007). Sách Đỏ Việt Nam, Phần II: Thực vật [Vietnam Red Book (Part II – Plant)]. Hà Nội, Việt Nam: NXB Khoa học tự nhiên và Công nghệ.


Brummitt, R. K. (1992). Vascular plantfamilies and genera. London, UK: Royal Botanic Gardens, Kew.


Chính phủ nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. (2021). Nghị định 84/2021/NĐ-CP ngày 22/09/2021 về quản lý thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm và thực thi Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp [Government of the Socialist Republic of Vietnam, Decree 84/2021/ND-CP, dated 22 September  2021 on the management of endangered, precious and rare forest plants and animals and the implementation of the Convention on international trade in endangered wild fauna and flora species]. Truy cập ngày 18/06/2022 tại https://thuvienphapluat


De Albuquerque, U. P., Monteiro, J. M., Ramos, M. A., & De Amorim, E. L. C. (2007). Medicinal and magic plants from a public market in northeastern Brazil. Journal of Ethnopharmacology, 110, 76- 91.


Doan, T. V., & Tran, H. M.  (2017). Đa dạng thành phần loài cây thuốc của đồng bào dân tộc Thái ở xã Xuân Thái và Bình Lương thuộc vùng đệm vườn quốc gia Bến En, tỉnh Thanh Hóa [Diversity of medicinal plant species of Thai minority in Xuan Thai and Binh Luong comunes of the buffer-zone of Ben En national park, Thanh Hoa province]. Hội nghị khoa học toàn quốc về Sinh thái và Tài nguyên sinh vật lần thứ 7, Việt Nam, 1428-1433.


Do, L. T. (2005). Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam [Vietnamese medicinal plants and herbs]. Hà Nội, Việt Nam: NXB Khoa học và kỹ thuật.


Martin, G. J. (2002). Thực vật dân tộc học [Ethnology]. Hà Nội, Việt Nam: Nxb Nông Nghiệp.


Hoang, S. V., Baas, P., & Keβler, P. J. A. (2008). Uses and conservation of plant species in a national park - A case study of Ben En, Vietnam. Economic Botany, 62, 574-593. doi:10.1007/s12231-008-9056-1


Nguyen, B. T. (2003). Danh lục các loài thực vật Việt Nam (Tập 2) [List of Vietnamese plant species]. Hà Nội, Việt Nam: Nhà xuất bản Nông nghiệp.


Nguyen, B. T. (2005). Danh lục các loài thực vật Việt Nam (Tập 3) [List of Vietnamese plant species]. Hà Nội, Việt Nam: Nhà xuất bản Nông nghiệp.


Nguyen, T. (2019). Danh lục đỏ cây thuốc Việt Nam [Red List of Vietnamese medicinal plants]. Tạp chí Dược liệu, 24(6), 319-328.


Nguyen, T. N. (2004). Đa dạng tài nguyên di truyền và tài nguyên thực vật [Biodiversity and Plant Genetic Resources]. Hà Nội, Việt Nam: Đại học Quốc gia Hà Nội.


Nguyen, T. N. (2008). Các phương pháp nghiên cứu thực vật [Methods of plant research ]. Hà Nội, Việt Nam: Đại học Quốc gia Hà Nội.


Pham, H. H. (2000, 2002, 2003). Cây cỏ Việt Nam (Quyển 1, 2, 3) [An illustrated Flora of Vietnam]. Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam: NXB Trẻ.


Phillips, O., & Gentry, A. H. (1993). The useful plants of Tambopata, Peru: Statistical hypotheses tests with a new quantitative technique. Economic Botany, 47, 15-32.


Polat, R., Cakilcioglu, U., & Satil, F. (2013). Traditional uses of medicinal plants in Solhan (Bingöl-Turkey). Journal Ethnopharmacol, 148(3), 951-963. doi:10.1016/ j.jep.2013.05.050


Raunkiaer, C. (1934). Plant life forms. Oxford, UK: Scientific Research Publishing Inc.


Sargin, S. A. (2015). Ethnobotanical survey of medicinal plants in bozyazi district of mersin, Turkey. Journal of Ethno- pharmacology, 173(15), 105-126. doi:10.1016/j.jep.2015.07.009


Trung tâm Nghiên cứu Tài nguyên và Môi trường - Đại học Quốc gia Hà Nội. (2001). Danh lục các loài thực vật Việt Nam (Tập 1) [List of Vietnamese Plant Specie]. Hà Nội, Việt Nam: Nhà xuất bản Nông nghiệp.


Vo, C. V. (2012). Từ điển cây thuốc Việt Nam (Tập 1, 2) [Vietnamese medicinal plants dictionary]. Hà Nội, Việt Nam: NXB Y học Hà Nội.


Vu, L. T. (2015). Đa dạng cây thuốc được đồng bào Dân tộc Thái sử dụng chữa bệnh đường tiêu hóa tại xã Chiềng Bôm thuộc khu rừng đặc dụng Copia huyện Thuận Châu tỉnh Sơn La [Diversity of medicinal plants used by Thai minority to treat gastrointestinal diseases in Chieng Bom commune, Thuan Chau distric, Son La province]. Kỷ yếu Hội thảo khoa học về đa dạng sinh học và các chất có hoạt tính sinh học 2015, 191-197.  


Vu, L. T., Song, D. A., & Leo, N. V. (2021). Đa dạng nguồn tài nguyên cây thuốc được cộng đồng dân tộc Khơ Mú sử dụng tại rừng đặc dụng, phòng hộ Sốp Cộp, tỉnh Sơn La [Diversity of Medicinal Plants Resources to be Useb By The Kho Mu Community in Special Use Forest, Sop Cop District, Son La Province]. Tạp chí Đại học quốc gia Hà Nội, Khoa học Tự nhiên và Công nghệ, 37(2), 46-59. doi:10.25073/2588-1140/vnunst.5119


Xiong, Y., Sui, X., Ahmed, S., & Wang, Z. ( 2020). Ethnobotany and diversity of medicinal plants used by the Buyi in eastern Yunnan, China. Plant Diversity, 42(6), 401-414. doi:10.1016/j.pld.2020.09.004



Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.