--

14 (1) 2019

Thực trạng sử dụng tri thức bản địa về các loài động thực vật trong chăm sóc sức khỏe của các tộc người thiểu số tại huyện Lạc Dương, tỉnh Lâm Đồng


Tác giả - Nơi làm việc:
Lê Thị Ngọc Phúc - Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn – Đại học Quốc Gia Thành phố Hồ Chí Minh , Việt Nam
Tác giả liên hệ, Email: Lê Thị Ngọc Phúc - phucle@hcmussh.edu.vn

Tóm tắt
Bài viết tập trung trình bày thực trạng sử dụng tri thức bản địa trong chăm sóc sức khỏe và các yếu tố tác động đến thực trạng sử dụng của các tộc người ở huyện Lạc Dương - nơi nằm trong vùng lõi của khu dự trữ sinh quyển Lang Biang. Nghiên cứu được thiết kế theo hướng định lượng và định tính. Tổng cộng có 308 thông tín viên tại huyện Lạc Dương tham gia vào cuộc nghiên cứu. Dữ liệu được thu thập dựa vào công cụ bảng hỏi cấu trúc và bảng gợi ý phỏng vấn sâu. Trong đó, bảng hỏi cấu trúc tập trung tìm hiểu những đặc điểm của thông tín viên, thực trạng sử dụng những loại động thực vật trong việc chăm sóc sức khỏe. Những lý giải về các yếu tố đã tác động đến việc sử dụng tri thức này được tìm hiểu thông qua những cuộc phỏng vấn sâu.
Kết quả nghiên cứu cho thấy các tộc người ở huyện Lạc Dương hiện nay vẫn kết hợp giữa việc chữa trị bệnh bằng phương pháp Tây Y (thuốc được cấp từ trạm xá hoặc bệnh viện) và phương pháp dân gian (sử dụng những loài động thực vật). Mặc dù, hiện nay các tộc người vẫn sử dụng các loài động thực vật trong chữa trị bệnh nhưng tỷ lệ này đã thay đổi do nhiều yếu tố tác động như quan niệm về bệnh tật, quan niệm về đặc tính và công dụng của các loài động thực vật và chính sách bảo vệ rừng.

Từ khóa
Lạc Dương; động thực vật; tộc người thiểu số; tri thức bản địa

Toàn văn:
PDF

Tài liệu tham khảo

Alves, R. R. N., & Rosa, I. L. (2005). Why study the use of animal products in traditional medicines? Journal Ethnobiology Ethnomedicine, 1, 1-5.


Brodt, S. B. (2001). A systems perspective on the conservation and erosion of indigenous agricultural knowledge in Central India. Human Ecology, 29, 99-120.


Case, R. J., Pauli, G., & Soejarto, D. (2005). Factors in maintaining indigenous knowledge among ethnic communities of Manus Island. Economic Botany, 59, 356-365.


Eyssartier, C., Ladio, A. H., & Lozada, M. (2008). Transmission of traditional ecological knowledge in two populations of North-Western Patagonia. Journal of Ethnobiology Ethnomedicine, 4(1), 25.


Hoang, H. T. T., Lo, B. T., & Pham, K. N. (2017). Đa dạng thành phần loài và giá trị sử dụng cây thuốc tại xã Púng Bánh, huyện Sốp Cộp, tỉnh Sơn La [Diversity of species composition and value of medicinal plants use in Pung Banh commune, Sop Cop district, Son La province]. Paper presented at Hội nghị Khoa học toàn quốc về sinh thái và tài nguyên sinh vật lần thứ 7, Hanoi, Vietnam.


Le, H. T. T., & Nguyen, T. T. (2016). Nghiên cứu tri thức và kinh nghiệm sử dụng cây thuốc của các dân tộc thiểu số ở tỉnh Thái Nguyên để bảo tồn và phát triển bền vững [Research on knowledge and experience in using medicinal plants of ethnic minorities in Thai Nguyen province for conservation and sustainable development]. Tạp chí Khoa học Tự nhiên và Công nghệ, 32(1), 55-64.


Le, H. T. T., Ngo, P. D., Hoang, T. T., Dinh, A. T., Nguyen, T. T., & Nguyen, T. N. (2014). Điều tra cây thuốc và giá trị sử dụng theo kinh nghiệm của đồng bào dân tộc Sán Dìu ở tỉnh Thái Nguyên [Investigation of medicinal plants and their use value according to the experience of the San Diu ethnic minority in Thai Nguyen province]. Tạp chí Khoa học Tự nhiên và Công nghệ, 30(3), 7-16.


Lozada, M., Ladio, A. H., & Weigandt, M. (2006). Cultural transmission of ethnobotanical knowledge in a rural community of northwestern Patagonia. Journal of Economic Botany, 60(4), 374-385.


Tran, T. H., & Dinh, T. L. G. (2014). Thực trạng và giá trị sử dụng nguồn cây dược liệu tại xã Quy Hóa, huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình [Current situation and value of using medicinal plants in Quy Hoa commune, Minh Hoa district, Quang Binh province]. Tạp chí Thông tin Khoa học và Công nghệ Quảng Bình, 5, 50-54.


World Bank. (2001). Ethiopia-traditional medicine and the bridge to better health. Retrieved December 15, 2018, from: http://www.openknowledge.worldbank.org/handle/10986/10803


World Health Organization (WHO). (1996). Anonymous, traditional medicine. Retrieved December 16, 2018, from http://apps.who.int/gb/ebwha/pdf_files/EB134/B134_24-en.pdf


World Health Organisation (WHO). (2007). The health of indigenous peoples. Retrieved December 17, 2018, from https://www.who.int/gender-equity-rights/knowledge/factsheet-indigenous-healthn-nov2007-eng.pdf?ua=1



Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.