--

19(1)2024

Cơ chế mua bán điện mặt trời và điện gió trong thị trường điện cạnh tranh tại Việt Nam


Tác giả - Nơi làm việc:
Nguyễn Thị Minh Trang - Trường Đại học Ngoại thương, Hà Nội , Việt Nam
Nguyễn Hoàng Long - Trường Đại học Ngoại thương, Hà Nội , Việt Nam
Lê Thị Thanh Tâm - Trường Đại học Ngoại thương, Hà Nội , Việt Nam
Tác giả liên hệ, Email: Nguyễn Hoàng Long - k59.2011410050@ftu.edu.vn
Ngày nộp: 08-03-2024
Ngày duyệt đăng: 26-04-2024
Ngày xuất bản: 28-05-2024

Tóm tắt
Phát triển năng lượng tái tạo ứng phó với biến đổi khí hậu và bảo đảm an ninh năng lượng đã trở thành yêu cầu cấp thiết trên toàn cầu, với chính phủ là chủ thể có vai trò hàng đầu. Tại Việt Nam, các chính sách khuyến khích mua bán điện mặt trời và điện gió đã là thúc đẩy sự tăng trưởng các nguồn năng lượng này trong cơ cấu cung điện quốc gia. Tuy vậy, sự phát triển nhanh về quy mô đã phải đánh đổi bằng nhiều hạn chế: năng lực của nhà sản xuất không đảm bảo, hiệu quả sản xuất thấp, tính minh bạch và ổn định của thị trường không cao. Thực tế đó đòi hỏi các cơ chế mua bán điện mặt trời và điện gió hiện hành cần có sự thay đổi. Với mục tiêu đánh giá các hạn chế của cơ chế mua bán điện mặt trời, điện gió trong thị trường điện cạnh tranh và đề xuất những giải pháp cải thiện, nghiên cứu sử dụng kết hợp các phương pháp nghiên cứu định tính như hồi cứu, so sánh luật học, phân tích chính sách thực chứng, hậu nghiệm. Kết quả nghiên cứu cho thấy cơ chế mua bán Feed-in Tariffs hiện nay không phù hợp để trở thành cơ chế chính trong dài hạn của thị trường điện cạnh tranh, do đó, cần có lộ trình thay thế bằng cơ chế mua bán điện trực tiếp và đấu thầu cạnh tranh.

Từ khóa
điện gió; điện mặt trời; Feed-in tariffs; năng lượng tái tạo

Toàn văn:
PDF

Trích dẫn:

Nguyen, T. T. M., Nguyen, L. H., & Le, T. T. T. (2024). Cơ chế mua bán điện mặt trời và điện gió trong thị trường điện cạnh tranh tại Việt Nam [Trading mechanism for solar and wind power in the competitive electricity market in Vietnam]. Tạp chí Khoa học Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh – Khoa học xã hội, 19(1), 46-59. doi:10.46223/HCMCOUJS.soci.vi.19.1.3299.2024


Tài liệu tham khảo

Abdmouleh, Z., Alammari, R. A. M., & Gastli, A. (2015). Review of policies encouraging renewable energy integration & best practices. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 45, 249-262. doi:10.1016/j.rser.2015.01.035


Assmann, D., Laumanns, U., & Uh, D. (2006). Renewable energy: A global review of technologies, policies and markets. Oxfordshire, UK: Routledge.


Bộ Công thương. (2008). Quyết định số 18/2008/QĐ-BCT của Bộ trưởng Bộ Công thương: Ban hành Quy định về biểu giá chi phí tránh được và Hợp đồng mua bán điện mẫu áp dụng cho các nhà máy điện nhỏ sử dụng năng lượng tái tạo [Decision No. 18/2008/QD-BCT of the Minister of Industry and Trade: Promulgation of Regulation on avoided cost tariff and Standardized power purchase agreement for small renewable energy power plants]. Truy cập ngày 01/04/2024 tại https://chinhphu.vn/default.aspx?pageid=27160&docid=71877.


Bộ Công thương. (2012). Thông tư 32/2012/TT-BCT của Bộ trưởng Bộ Công thương: Quy định Thực hiện phát triển dự án điện gió và Hợp đồng mua bán điện mẫu cho các dự án điện gió [Circular No. 32/2012/TT-BCT of the Minister of Industry and Trade: Regulation on implementation of wind power project development and power purchase and sale contract form for wind power projects]. Truy cập ngày 01/04/2024 tại https://vbpl.vn/bocongthuong/Pages/vbpq-van-ban-goc.aspx?ItemID=27885.


Bộ Công thương. (2022). Thông tư 15/2022/TT-BCT của Bộ trưởng Bộ Công thương: Quy định phương pháp xây dựng khung giá phát điện nhà máy điện mặt trời, điện gió chuyển tiếp [Circular No. 15/2022/TT-BCT of the Minister of Industry and Trade: Methods for determining electricity generation price range of solar power plants and wind power plants]. Truy cập ngày 01/04/2024 tại https://chinhphu.vn/?pageid=27160&docid=206674


Bộ Công thương. (2023a). Quyết định số 21/QĐ-BCT ban hành khung giá phát điện nhà máy điện mặt trời, điện gió chuyển tiếp [Decision No. 21/QD-BCT promulgating the electricity generation price framework for solar power plants and transitional wind power plants]. Truy cập ngày 01/04/2024 tại https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Tai-nguyen-Moi-truong/Quyet-dinh-21-QD-BCT-2023-khung-gia-phat-dien-nha-may-dien-mat-troi-dien-gio-chuyen-tiep-549601.aspx


Bộ Công thương. (2023b). Thông tư 19/2023/TT-BCT quy định về phương pháp xây dựng khung giá phát điện áp dụng cho nhà máy điện mặt trời, điện gió [Circular 19/2023/TT-BCT regulates methods of building electricity generation price frames applicable to solar and wind power plants]. Truy cập ngày 01/04/2024 tại https://vanban.chinhphu.vn/?pageid=27160&docid=208962


Chính phủ. (2006). Quyết định số 26/2006/QĐ-TTg phê duyệt lộ trình, các điều kiện hình thành và phát triển thị trường điện lực tại Việt Nam [Decision No. 26/2006/QD-TTg approving the roadmap and conditions for forming and developing the electricity market in Vietnam]. Truy cập 01/04/2024 tại https://chinhphu.vn/default.aspx?pageid=27160&docid=15137


Chính phủ. (2011). Quyết định số 37/2011/QĐ-TTg Về cơ chế hỗ trợ phát triển các dự án điện gió tại Việt Nam [Decision of the Prime Minister No. 37/2011/QD-TTg of 2011 on Mechanisms for Support and Development of Wind Power Projects in Vietnam]. Truy cập 01/04/2024 tại https://vanban.chinhphu.vn/default.aspx?pageid=27160&docid=101330


Chính phủ. (2015). Quyết định số 2068/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ: Phê duyệt Chiến lược phát năng lượng tái tạo của Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 [Decision No. 2068/QD-TTg of the Prime Minister: Approving Vietnam's Renewable Energy Generation Strategy to 2030, vision to 2050]. Truy cập ngày 01/04/2024 tại https://vanban.chinhphu.vn/default.aspx?pageid=27160&docid=182255


Chính phủ. (2016). Quyết định số 428/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ: Phê duyệt điều chỉnh Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia giai đoạn 2011 - 2020 có xét đến năm 2030 [Decision No. 428/QD-TTg of the Prime Minister: Approving adjustments to the National Electricity Development Plan for the period 2011 - 2020 with a view to 2030]. Truy cập ngày 01/04/2024 tại https://vanban.chinhphu.vn/default.aspx?pageid=27160&docid=183986


Chính phủ. (2017). Quyết định số 11/2017/QĐ-TTg Về cơ chế khuyến khích phát triển các dự án điện mặt trời tại Việt Nam [Decision No. 11/2017/QD-TTg of 2017 on the Mechanism for Encouragement of the Development of Solar Power Projects in Vietnam]. Truy cập 01/04/2024 tại https://vanban.chinhphu.vn/default.aspx?pageid=27160&docid=189336


Chính phủ. (2018). Quyết định số 39/2018/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ: Sửa đổi, bổ sung một số điều của Quyết định số 37/2011/QĐ-TTg ngày 29 tháng 6 năm 2011 của Thủ tướng Chính phủ về cơ chế hỗ trợ phát triển các dự án điện gió tại Việt Nam [Decision No. 39/2018/QD-TTg of the Prime Minister: Amending and supplementing a number of articles of Decision No. 37/2011/QD-TTg dated June 29, 2011 of the Prime Minister on support mechanism Supporting the development of wind power projects in Vietnam]. Truy cập ngày 01/04/2024 tại https://vanban.chinhphu.vn/default.aspx?pageid=27160&docid=194743


Chính phủ. (2020). Quyết định số 13/2020/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ: Về cơ chế khuyến khích phát triển điện mặt trời tại Việt Nam [Decision No. 13/2020/QD-TTg of the Prime Minister: On the mechanism to encourage solar power development in Vietnam]. Truy cập ngày 01/04/2024 tại https://vanban.chinhphu.vn/?pageid=27160&docid=199694


Chính phủ. (2023). Quyết định 500/QĐ-TTg ngày 15/5/2023 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 [Decision 500/QD-TTg dated May 15, 2023 of the Prime Minister approving the National Electricity Development Plan for the period 2021 - 2030, vision to 2050]. Truy cập 01/04/2024 tại https://vanban.chinhphu.vn/?pageid=27160&docid=207889


Costa-Campi, M. T., & Trujillo-Baute, E. (2015). Retail price effects of feed-in tariff regulation. Energy Economics, 51, 157-165. doi:10.1016/j.eneco.2015.06.002


Consulting Service Africa (CSA). (2007). Development of a regulatory framework for renewable energy and energy efficiency within the electricity sector. Truy cập ngày 01/04/2024 tại https://www.africanpowerplatform.org/resources/reports/southern-africa/namibia/1737-development-of-a-regulatory-framework-for-renewable-energy-and-energy-efficiency-within-the-electricity-sector.html


Duong, H. M., & Ngo, N. T. (2019). Renewable energy law and auctions in Vietnam.  Truy cập ngày 21/02/2024 tại https://ideas.repec.org//p/hal/ciredw/hal-03088132.html


Foucault, T., Pagano, M., & Röell, A. (2013). Trading mechanics and market structure. In T. Foucault, M. Pagano, & A. Roell (B.t.v) (Eds.), Market liquidity: Theory, evidence, and policy. Oxford, UK: Oxford University Press.  


Gastli, A., & San Miguel, J. (2013). Challenges facing grid integration of renewable energy in the GCC region (GRC Gulf Papers). Abu Dhabi, UAE: EU-GCC Renewable Energy Policy Experts’Workshop.


Gencer, B., Larsen, E. R., & van Ackere, A. (2020). Understanding the coevolution of electricity markets and regulation. Energy Policy, 143, Article 111585. doi:10.1016/j.enpol.2020.111585


Harrison, A., Liu, X., & Stewart, S. L. (2023). Structural sources of oil market volatility and correlation dynamics. Energy Economics, 121, Article 106658. doi:10.1016/j.eneco.2023.106658


International Energy Agency (IEA). (2001). Competition in Electricity Markets (IEA Publication, p. 160). Truy cập ngày 01/04/2024 tại https://iea.blob.core.windows.net/assets/a2ebe026-aff4-4e1a-951b-8b647f7ef3e3/CompetitioninElectricityMarkets.pdf


Keuring van Elektrotechnische Materialen te Arnhem (KEMA). (2008). Exploring feed-in tariffs for California: Feed-in tariff design and implementation issues and options (CEC‐ 300‐2008‐003‐D). Sacramento, CA: California Energy Commission.


Liên Hợp Quốc. (n.d.). What is renewable energy? Truy cập ngày 21/02/2024 tại https://www.un.org/en/climatechange/what-is-renewable-energy


Luong, B. (2023). Chưa thể đấu thầu chọn nhà đầu tư điện gió, mặt trời với tiêu chí giá điện [It is not possible to bid to select wind and solar power investors based on electricity price criteria]. Truy cập ngày 01/04/2024 tại https://vietnamnet.vn/chua-the-dau-thau-chon-nha-dau-tu-dien-gio-mat-troi-voi-tieu-chi-gia-dien-2101243.html


Necoechea-Porras, P. D., López, A., & Salazar-Elena, J. C. (2021). Deregulation in the energy sector and its economic effects on the power sector: A literature review. Sustainability, 13(6), Article 6. doi:10.3390/su13063429


Nguyen, H. M., & Ngo, L. T. (2022). Các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển năng lượng tái tạo ở Việt Nam [Factors affecting renewable energy development in Vietnam]. Tạp chí Kinh tế và Dự báo, 2022(26), 15-18.


Nguyen, T. C. V. (2022). Toàn cầu hóa, phát triển tài chính, tăng trưởng kinh tế, ô nhiễm môi trường và tiêu thụ năng lượng tái tạo ở Việt Nam [Globalization, financial development, economic growth, environmental pollution and renewable energy consumption in Vietnam]. Tạp chí Kinh tế & Phát triển, 299, 34-43.


O’Sullivan, A., & Sheffrin, S. M. (2003). Economics: Principles in action. Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall.  


Pham, B. T. T., & Vu, Q. N. (2022). Phát triển năng lượng tái tạo ở Đài Loan [Developing renewable energy in Taiwan]. Tạp chí Nghiên cứu Đông Bắc Á, 2(255), 49-58.


Quốc hội. (2013). Luật Giá số 11/2012/QH13 [Price Law No. 11/2012/QH13]. Truy cập ngày 01/04/2024 tại https://vanban.chinhphu.vn/default.aspx?pageid=27160&docid=163069


Quốc hội. (2023). Luật Đấu thầu số 22/2023/QH15 [Bidding Law No. 22/2023/QH15]. Truy cập ngày 01/04/2024 tại https://vanban.chinhphu.vn/?pageid=27160&docid=208419&classid =1&typegroupid=3


Quốc hội. (2023). Văn bản hợp nhất số 06/VBHN-VPQH Luật Điện lực số 28/2004/QH11 ngày 03 tháng 12 năm 2004 [Consolidated Document No. 06/VBHN-VPQH Electricity Law No. 28/2004/QH11 dated December 3, 2004]. Truy cập ngày 01/04/2024 tại https://quochoi.vn/tintuc/Pages/tin-hoat-dong-cua-quoc-hoi.aspx?ItemID=71572


Sasakawa, A. (2021). Transition to renewable energy society in Germany and the U.K. - Historical paths to FIP and CFD introduction and implications for Japan. IEEJ Energy Journal, 47(1), 31-59.


Schell, L. (2010). Small-scale solar photovoltaics in California: Incremental value not captured in the 2009 market price referent - Description of methodology (10-BAP-1; Implementing the Feed in tariff for smal-scale solar photovoltaics in California as authorized by SB 32). Sacramento, CA: California Solar Energy Industries Association (CalSEIA).


United Nations Environment Programme (UNEP). (2012). Feed-in Tariffs as a policy instrument for promoting renewable energies and green economies in developing countries. Truy cập ngày 01/04/2024 tại https://wedocs.unep.org/%20bitstream/handle/20.500.11822/8102/-Feedin%20tariffs%20and%20a%20policy%%2020instrument%20for%20promoting%20renewable%20energies%20and%20green%20economies%20in%20developing%20countries-20121117.pdf?sequence=3&isAllowed=y


Viện Năng lượng. (2021). Thuyết minh Đề án Quy hoạch Phát triển Điện lực quốc gia thời kỳ 2021-230 tầm nhìn đến năm 2045 (Báo cáo dự thảo E-542) [Explanation of the National Electricity Development Planning Project for the period 2021-230 with a vision to 2045 (Draft Report E-542)]. Hà Nội, Việt Nam: Bộ Công thương.


VNDirect. (2023). Khung giá chuyển tiếp đòi hỏi các doanh nghiệp phát triển NLTT chứng minh năng lực vận hành [The transition price framework requires businesses developing renewable energy to demonstrate operating capacity]. Truy cập ngày 20/01/2024 tại https://www.vndirect.com.vn/cmsupload/beta/BCNganh_Khung-gia-dien_20230111.pdf


World Bank. (2009). Vietnam-renewable energy development project. Truy cập ngày 01/04/2024 tại https://documents.worldbank.org/en/publication/documentsreports/documentdetail/%20453111468132887495/Vietnam-Renewable-Energy-Development-Project



Creative Commons License
© The Author(s) 2024. This is an open access publication under CC BY NC licence.