Sự đắm chìm trong trải nghiệm thực tế ảo ảnh hưởng đến  sự hiện diện không gian của sinh viên Trường Công nghệ và Thiết kế -  Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh

Nguyễn Thị Thanh Huyền; Trịnh Thuỳ Anh; Dương Thị Thuỳ Trang; Hoàng Việt Linh; Hà Hoàng Minh Trang

doi:10.46223/HCMCOUJS.econ.vi.20.6.3700.2025

20(6)2025 (IN PRESS)

Sự đắm chìm trong trải nghiệm thực tế ảo ảnh hưởng đến sự hiện diện không gian của sinh viên Trường Công nghệ và Thiết kế - Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh

Tác giả - Nơi làm việc:

Nguyễn Thị Thanh Huyền - Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh, Thành phố Hồ Chí Minh , Việt Nam

Trịnh Thuỳ Anh - Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh, Thành phố Hồ Chí Minh , Việt Nam

Dương Thị Thuỳ Trang - Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh, Thành phố Hồ Chí Minh , Việt Nam

Hoàng Việt Linh - Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh, Thành phố Hồ Chí Minh , Việt Nam

Hà Hoàng Minh Trang - Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh, Thành phố Hồ Chí Minh , Việt Nam

Tác giả liên hệ, Email: Nguyễn Thị Thanh Huyền - ntthuyen@ueh.edu.vn

DOI:10.46223/HCMCOUJS.econ.vi.20.6.3700.2025

Ngày nộp: 28-08-2024
Ngày duyệt đăng: 20-12-2024
Ngày xuất bản: 13-01-2025

Tóm tắt

Hiện nay công nghệ thực tế ảo (Virtual Reality - VR) đã nhận được nhiều sự chú ý từ các nhà nghiên cứu. Dựa trên lý thuyết ngây thơ (naive theory), nhóm nghiên cứu đã đề xuất mô hình khái niệm với hai câu hỏi nghiên cứu: (1) Việc đắm chìm trong trải nghiệm công nghệ thực tế ảo ảnh hưởng đến sự hiện diện không gian (spatial presence) như thế nào; (2) Đánh giá vai trò trung gian của sự dễ dàng tưởng tượng trong mối quan hệ giữa việc đắm chìm trong trải nghiệm thực tế ảo và sự hiện diện không gian. Nghiên cứu áp dụng lý thuyết ngây thơ và kết quả của nghiên cứu cho thấy việc đắm chìm trong trải nghiệm công nghệ thực tế ảo có tác động tích cực đến sự hiện diện không gian và sự dễ dàng tưởng tượng đóng vai trò trung gian trong mối quan hệ tích cực giữa việc đắm chìm trong trải nghiệm thực tế ảo và sự hiện diện không gian. Nghiên cứu thực hiện khảo sát với 195 sinh viên tại Trường Công nghệ và Thiết kế, Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh ở không gian trải nghiệm thực tế ảo. Kết quả của nghiên cứu giúp cung cấp mở rộng tài liệu nghiên cứu về trải nghiệm công nghệ thực tế ảo, sự đắm chìm và sự hiện diện không gian trong phạm vi thực nghiệm.

Chỉ số JEL

M300; O300; M100

Từ khóa

hiện diện không gian; sự đắm chìm; thực tế ảo

Toàn văn:

PDF

Tài liệu tham khảo

Alter, A. L., & Oppenheimer, D. M. (2009). Uniting the tribes of fluency to form a metacognitive nation. Personality and Social Psychology Review, 13(3), 219-235.

Berg, L. P., & Vance, J. M. (2016). Industry use of virtual reality in product design and manufacturing: a survey. Virtual Reality, 1–17.

Biocca, F. (1992). Virtual reality technology: A tutorial. Journal of Communication, 42(4), 23–72.

Berg, L. P., & Vance, J. M. (2017). An industry case study: investigating early design decision making in virtual reality. Journal of Computing and Information Science in Engineering, 17(1), 011001.

Boyd, D. E., & Koles, B. (2019). Virtual reality and its impact on B2B marketing: A value-in-use perspective. Journal of Business Research, 100, 590-598.

Brooks, F. P. (1999). What's real about virtual reality? IEEE Computer Graphics & Applications, 19(6), 16.

Campbell, D. A., & Wells, M. (1994). A critique of virtual reality in the architectural design process. Report No. 4-94-3: Human Interface Technology Laboratory (HITL).

Carmigniani, J., & Furht, B. (2011). Augmented reality: an overview. Handbook of Augmented Reality, 3-46.

Chan, E. Y., & Northey, G. (2021). Luxury goods in online retail: How high/low positioning influences consumer processing fluency and preference. Journal of Business Research, 132, 136-145.

Chen, S.C., Chou, T.H., Hongsuchon, T., Ruangkanjanases, A., Kittikowit, S., Lee, T.C., 2022. The mediation effect of marketing activities toward augmented reality: the perspective of extended customer experience. Journal of Hospitality and Tourism Technology

Dalgarno, B., & Lee, M. J. (2010). What are the learning affordances of 3‐D virtual environments?. British Journal of Educational Technology, 41(1), 10-32.

Di Serio, Á., Ibáñez, M. B., & Kloos, C. D. (2013). Impact of an augmented reality system on students' motivation for a visual art course. Computers & Education, 68, 586-596.

Duncan, C. P. and Nelson, J. E. (1985), “Effects of humor in a radio advertising experiment,” in: Journal of Advertising, Vol. 14, No. 2, 33–64.

Dunleavy, M., Dede, C., & Mitchell, R. (2009). Affordances and limitations of immersive participatory augmented reality simulations for teaching and learning. Journal of Science Education and Technology, 18, 7-22.

Flavia ́n, C., Ib ́an ̃ez-S ́anchez, S., Orús, C., 2019a. The impact of virtual, augmented and mixed reality technologies on the customer experience. Journal of Business Research. 100, 547–560.

Foulsham, T., Walker, E., & Kingstone, A. (2011). The where, what and when of gaze allocation in the lab and the natural environment. Vision Research, 51(17), 1920-1931.

Gelman, S. A. (2006). Naive theories, development of. Encyclopedia of Cognitive Science.

Goodhue, D. L., Lewis, W., & Thompson, R. (2012). Does PLS have advantages for small sample size or non-normal data? MIS quarterly, 981-1001. e and summary of past research. Journal of operations management, 30(6), 467-480.

Hair, J. F., Ringle, C. M., & Sarstedt, M. (2011). PLS-SEM: Indeed a silver bullet. Journal of Marketing Theory and Practice, 19(2), 139-152.

Heeter, C. (2003). Reflections on real presence by a virtual person. Presence: Teleoperators and Virtual Environments. Presence, 12, 335–345.

Held, R., & Durlach, N. (1992). Telepresence. Presence: Teleoperators and Virtual Environments. Presence, 1, 109–112.

Heller, J., Chylinski, M., de Ruyter, K., Mahr, D., Keeling, D.I., 2019. Let Me Imagine That for You: Transforming the Retail Frontline Through Augmenting Customer Mental Imagery Ability. Journal of Retailing, 95, 94-114.

Higgins, E. T. (1996). The" self digest": self-knowledge serving self-regulatory functions. Journal of Personality and Social Psychology, 71(6), 1062.

Hilken, T., Chylinski, M., Keeling, D.I., Heller, J., de Ruyter, K., Mahr, D., 2022. How to strategically choose or combine augmented and virtual reality for improved online experiential retailing. Psychology & Marketing 39, 495-507.

Huang, Y. C., Backman, K. F., Backman, S. J., & Chang, L. L. (2016). Exploring the implications of virtual reality technology in tourism marketing: An integrated research framework. International Journal of Tourism Research, 18(2), 116-128.

Huang, Y., Li, C., Wu, J., & Lin, Z. (2018). Online customer reviews and consumer evaluation: The role of review font. Information & Management, 55(4), 430-440.

Kock, N. (2017). Common method bias: a full collinearity assessment method for PLS-SEM. Partial least squares path modeling: Basic concepts, methodological issues and applications, 245-257.

Lee, K. M. (2004). Presence, explicated. Communication theory, 14(1), 27-50.

Lessiter, J., Freeman, J., Keogh, E., & Davidoff, J. (2001). A cross-media presence questionnaire: The ITC-Sense of Presence Inventory. Presence: Teleoperators and Virtual Environments. Presence, 10, 282–297.

Li, H., Daugherty, T., & Biocca, F. (2002). Impact of 3-D advertising on product knowledge, brand attitude, and purchase intention: The mediating role of presence. Journal of advertising, 31(3), 43-57.

McGlone, M. S., & Tofighbakhsh, J. (2000). Birds of a feather flock conjointly (?): Rhyme as reason in aphorisms. Psychological Science, 11(5), 424-428.

Menon, G., & Raghubir, P. (2003). Ease-of-retrieval as an automatic input in judgments: a mere-accessibility framework?. Journal of Consumer Research, 30(2), 230-243.

Minsky, M. (1980). Telepresence. Omni, 2, 45–51

Nash, E. B., Edwards, G. W., Thompson, J. A., & Barfield, W. (2000). A review of presence and performance in virtual environments. International Journal of Human-computer Interaction, 12(1), 1-41.

Nee, A. Y., Ong, S. K., Chryssolouris, G., & Mourtzis, D. (2012). Augmented reality applications in design and manufacturing. CIRP annals, 61(2), 657-679.

Novemsky, N., Dhar, R., Schwarz, N., & Simonson, I. (2007). Preference fluency in choice. Journal of Marketing Research, 44(3), 347-356.

Nowlis, S.M., Mandel, N., McCabe, D.B., 2004. The effect of a delay between choice and consumption on consumption enjoyment. Journal of Consumer Research. 31 (3), 502–510.

Ong, S. K., & Nee, A. Y. C. (2004). A brief introduction of VR and AR applications in manufacturing. Virtual and Augmented Reality Applications in Manufacturing, 1-11.

Orús, C., Gurrea, R., & Flavián, C. (2017). Facilitating imaginations through online product presentation videos: effects on imagery fluency, product attitude and purchase intention. Electronic Commerce Research, 17, 661-700.

Orús, C., Gurrea, R., Iba ́nez-S ̃ ́anchez, S., 2019. The impact of consumers’ positive online

Peng, D. X., & Lai, F. (2012). Using partial least squares in operations management research: A practical guidelin

Podsakoff, P. M., MacKenzie, S. B., Lee, J. Y., & Podsakoff, N. P. (2003). Common method biases in behavioral research: A critical review of the literature and recommended remedies. Journal of Applied Psychology, 88(5), 879–903.

Reber, R., & Schwarz, N. (1999). Effects of perceptual fluency on judgments of truth. Consciousness and Cognition, 8(3), 338-342.

Rennekamp, K. (2012). Processing fluency and investors’ reactions to disclosure readability. Journal of Accounting Research, 50(5), 1319-1354

Schubert, T., Friedmann, F., & Regenbrecht, H. (2001). The experience of presence: Factor analytic insights. Presence: Teleoperators and Virtual Environments. Presence, 10, 266–281

Schuemie, M. J., van der Straaten, P., Krijn, M., & van der Mast, C. A. P. G. (2001). Research on presence in virtual reality: A survey. Cyberpsychology & Behavior, 4(2), 183–201.

Schwarz, N. (2004). Metacognitive experiences in consumer judgment and decision making. Journal of Consumer Psychology, 14(4), 332-348.

Slater, M. (1999). Measuring presence: A response to the Witmer and Singer Presence Questionnaire. Presence: Teleoperators and Virtual Environments. Presence, 8, 560–565.

Slater, M., & Wilbur, S. (1997). A framework for immersive virtual environments (FIVE): Speculations on the role of presence in virtual environments. Presence: Teleoperators & Virtual Environments, 6(6), 603-616.

Shih, C. F. (1998). Conceptualizing consumer experiences in cyberspace. European Journal of Marketing, 32(7/8), 655-663.

Srull, T. K., & Wyer, R. S. (1989). Person memory and judgment. Psychological review, 96(1), 58.

Steuer, J. (1992). Defining virtual reality: Dimensions determining telepresence. Journal of Communication, 42(4), 73–93. https://doi.org/10.1111/j.1460-2466.1992. tb00812.x.

Sung, E., Bae, S., Han, D.-I.D., Kwon, O., 2021. Consumer engagement via interactive artificial intelligence and mixed reality. International Journal of Information Management 60, 102382

Tan, Y. C., Chandukala, S. R., & Reddy, S. K. (2022). Augmented reality in retail and its impact on sales. Journal of Marketing, 86(1), 48-66.

Topolinski, S. (2014). A processing fluency-account of funniness: Running gags and spoiling punchlines. Cognition & Emotion, 28(5), 811-820.

Wänke, M., Bohner, G., & Jurkowitsch, A. (1997). There are many reasons to drive a BMW: Does imagined ease of argument generation influence attitudes?. Journal of Consumer Research, 24(2), 170-177.

Witmer, B.G., Singer, M.J., 1998. Measuring presence in virtual environments: a presence questionnaire. Presence 7 (3), 225–240.

Wu, R., Chen, J., Wang, C. L., & Zhou, L. (2022). The influence of emoji meaning multipleness on perceived online review helpfulness: The mediating role of processing fluency. Journal of Business Research, 141, 299-307.

DOI: https://doi.org/10.46223/HCMCOUJS.econ.vi.20.6.3700.2025