Tác động của lao động cảm xúc và lãnh đạo độc hại đến  hành vi khiếm nhã nơi làm việc: Vai trò điều tiết của vốn tâm lý

Nguyễn Thanh Hùng

doi:10.46223/HCMCOUJS.econ.vi.20.4.3431.2025

20(4)2025

Tác động của lao động cảm xúc và lãnh đạo độc hại đến hành vi khiếm nhã nơi làm việc: Vai trò điều tiết của vốn tâm lý

Tác giả - Nơi làm việc:

Nguyễn Thanh Hùng - Trường Đại học Tài chính - Marketing, Thành phố Hồ Chí Minh , Việt Nam

Tác giả liên hệ, Email: Nguyễn Thanh Hùng - nguyenhung@ufm.edu.vn

DOI:10.46223/HCMCOUJS.econ.vi.20.4.3431.2025

Ngày nộp: 19-05-2024
Ngày duyệt đăng: 15-07-2024
Ngày xuất bản: 18-10-2024

Tóm tắt

Nghiên cứu này tìm hiểu tác động của lao động cảm xúc, lãnh đạo độc hại đến hành vi khiếm nhã tại nơi làm việc với vai trò trung gian của kiệt quệ cảm xúc và vai trò điều tiết của vốn tâm lý. Sử dụng phương pháp mô hình cấu trúc bình phương nhỏ nhất từng phần (PLS-SEM) kiểm định dữ liệu gồm 510 nhân viên các công ty dịch vụ logistics ở Đông Nam bộ, nghiên cứu phát hiện cơ chế hình thành và cách thức giảm thiểu hành vi khiếm nhã ở nơi làm việc. Kết quả nghiên cứu cho thấy lao động cảm xúc, lãnh đạo độc hại là yếu tố dự báo về hành vi khiếm nhã ở nơi làm việc với kiệt quệ cảm xúc là yếu tố trung gian và vốn tâm lý điều tiết tiêu cực các mối quan hệ này. Theo đó, nghiên cứu đề xuất giải pháp cho nhà quản lý trong công tác phân công nhiệm vụ và nhân viên trong việc quản trị cảm xúc ở các công ty dịch vụ logistics nhằm giảm bớt những cảm xúc tiêu cực và hành vi khiếm nhã tại nơi làm việc thông qua vốn tâm lý. Ngoài ra, giúp nhận thức về tầm quan trọng của vốn tâm lý trong bối cảnh rất cần sự chữa lành, năng lượng tích cực của nhân viên để nâng cao hiệu suất hoạt động của các doanh nghiệp ngành logistics.

Chỉ số JEL

C51; D23; M12

Từ khóa

hành vi khiếm nhã nơi làm việc; kiệt quệ cảm xúc; lao động cảm xúc; lãnh đạo độc hại; vốn tâm lý

Toàn văn:

PDF

Trích dẫn:

Nguyen, H. T. (2025). Tác động của lao động cảm xúc và lãnh đạo độc hại đến hành vi khiếm nhã nơi làm việc: Vai trò điều tiết của vốn tâm lý [The impact of emotional labor and toxic leadership on workplace incivility: The moderating role of psychological capital]. Tạp chí Khoa học Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh – Kinh tế và Quản trị Kinh doanh, 20(4), 46-61. https://doi.org/10.46223/HCMCOUJS.econ.vi.20.4.3431.2025

Tài liệu tham khảo

Abubakar, A. M. (2018). Linking work-family interference, workplace incivility, gender, and psychological distress. Journal of Management Development, 37(3), 226-242.

Al-Zyoud, M. F., & Mert, I. S. (2019). Does employees’ psychological capital buffer the negative effects of incivility? EuroMed Journal of Business, 14(3), 239-250.

Aminah, A., Zoharah, O., & Farah, M. R. (2017). Medating role of emotional exaution in the stress. The Social Sciences, 12(4), 666-673.

Andersson, L. M., & Pearson, C. M. (1999). Tit for tat? The spiraling effect of incivility in the workplace. Academy of Management Review, 24(3), 452-471.

Arli, O. (2019). Role of toxic leadership on the effects of self-assessment on cynicism, job satisfaction and burnout [Doctoral dissertation]. Yıldırım Beyazıt University Institute of Social Sciences, Ankara.

Baik, D. W., & Yom, Y. H. (2012). Effects of social support and emotional intelligence in the relationship between emotional labor and burnout among clinical nurses. Journal of Korean Academy of Nursing Administration, 18(3), 271-280.

Brotheridge, C. M., & Grandey, A. A. (2002). Emotional labor and burnout: Comparing two perspectives of “people work”. Journal of Vocational Behavior, 60(1), 17-39.

Brotheridge, C. M., & Lee, R. T. (2003). Development and validation of the emo- tional labour scale. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 76(3), 365-379.

Bunk, J. A., & Magley, V. J. (2013). The role of appraisals and emotions in understanding experiences of workplace incivility. Journal of Occupational Health Psychology, 18(1), 87-105.

Caesens, G., & Stinglhamber, F. (2019). The relationship between organizational dehumanization and outcomes: The mediating role of emotional exhaustion. Journal of Occupational and Environmental Medicine, 61(9), 699-703.

Carpenter, N. C., & Berry, C. M. (2014). Are counterproductive work behavior and withdrawal empirically distinct? A meta-analytic investigation. Journal of Management, 43(3), 834-863.

Celik, M., Turunc, O., & Bilgin, N. (2014). Effect of organizational justice perceptions of workers on psychological capital: Regulator role of worker well-being. Dokuz Eylul University Journal of Social Sciences, 16(4), 559-585.

Cetinkaya, H. (2017). Relationship between toxic leadership behaviors of school administrators and burnout levels of teachers [Post-graduate dissertation]. Pamukkale University Institute of Educational Sciences, Denizli.

Cetinkaya, H., & Ordu, A. (2018). Relationship between toxic (poisonous) leadership behaviors of school administrators and burnout levels of teachers. Pamukkale University Journal of the Institute of Social Sciences, 31(1), 15-28.

Cheung, F., Tang, C. S. K., & Tang, S. (2011). Psychological capital as a moderator between emotional labor, burnout, and job satisfaction among school teachers in China. International Journal of Stress Management, 18(4), 348-371.

Cortina, L. M., Magley, V. J., Williams, J. H., & Langhout, R. D. (2001). Incivility in the workplace: Incidence and impact. Journal of Occupational Health Psychology, 6(1), 64-80.

Diefendorff, J. M., Richard, E. M., & Croyle, M. H. (2006). Are emotional display rules formal job requirements? Examination of employee and supervisor perceptions. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 79(2), 273-298.

Fahie, D. (2019). The lived experience of toxic leadership in Irish higher education. International Journal of Workplace Health Management, 13(3), 341-355

Glomb, T. M., & Tews, M. J. (2004). Emotional labor: A conceptualization and scale development. Journal of Vocational Behavior, 64(1), 1-23.

Grandey, A. A. (2003). When “the show must go on”: Surface acting and deep acting as determinants of emotional exhaustion and peer-rated service delivery. Academy of Management Journal, 46(1), 86-96.

Grover, K. L. (2022). Workplace incivility: A literature review agenda. International Journal of Economics, Business and Management Studies, 9(5), 1-5.

Gui, W., Bai, Q., & Wang, L. (2022). Workplace incivility and employees’ personal initiative: A moderated mediation model of emotional exhaustion and meaningful work. SAGE Open, 12(1), Article 21582440221.

Gurbuz, L. C. S., Bayik, C. M. E., & Sahin, F. (2016). A conceptual model for leadership hubris in the military context. CDA Press.

Hair, J. F. (2014). Partial Least Squares Structural Equation Modeling (PLS-SEM): An emerging tool in business research. European Business Review, 26(2), 106-121.

Haq, I. U. (2014). Workplace ostracism and job outcomes: Moderating effects of psychological capital. In Human capital without borders: Knowledge and learning for quality of life: Proceedings of the management, knowledge and learning international conference (pp. 1309-1323). ToKnowPress.

Henseler, J., Ringle, C. M., & Sarstedt, M. (2015). A new criterion for assessing discriminant validity in variance-based structural equation modeling. Journal of the Academy of Marketing Science, 43(1), 115-135

Hoang, T., & Chu, N. M. N. (2005). Phân tích dữ liệu nghiên cứu với SPSS [Analyzing research data with SPSS]. NXB Thống Kê.

Hobfoll, S. E. (1989). Conservation of resources: A new attempt at conceptualizing stress. American Psychologist, 44(3), 513-524.

Hochschild, A., Irwin, N., & Ptashne, M. (1983). Repressor structure and the mechanism of positive control. Cell, 32(2), 319-325.

Hulsheger, U. R., & Schewe, A. F. (2011). On the costs and benefits of emotional labor: A meta-analysis of three decades of research. Journal of Occupational Health Psychology, 16(3), 361-373.

Iqbal, Z., Mirza, A. M., Sajid, M., & Adeel, M. (2018). Impact of emotional labor on emotional exhaustion and job satisfaction in public sector organizations. International Journal of Human Resource Studies, 8(4), 208-226.

Khairunisa, N. A., & Muafi, M. (2022). The effect of workplace well-being and workplace incivility on turnover intention with job embeddedness as a moderating variable. International Journal of Business Ecosystem & Strategy, 4(1), 11-23.

Kim, D., Kim, C. H., Moon, J. I., Chung, Y. G., Chang, M. Y., Han, B. S., Kom S., Yang, E., Cha, K. Y., Lanza, R., & Kim, K. S. (2009). Generation of human induced pluripotent stem cells by direct delivery of reprogramming proteins. Cell Stem Cell, 4(6), 472-476.

Koç, O., Bozkurt, S., Taşdemir, D. D., & Günsel, A. (2022). The moderating role of intrinsic motivation on the relationship between toxic leadership and emotional exhaustion. Frontiers in Psychology, 13(1), Article 1047834.

Kokkinos, C. M. (2006). Factor structure and psychometric properties of the Maslach Burnout Inventory-Educators Survey among elementary and secondary school teachers in Cyprus. Stress and Health: Journal of the International Society for the Investigation of Stress, 22(1), 25-33.

Koropets, O., Fedorova, A., & Dvorakova, Z. (2020). The impact of toxic management on staff burnout. International Scientific Conference “Far East Con” (ISCFEC 2020), 1808-1812.

Lan, Y., Xia, Y., Li, S., Wu, W., Hui, J., & Deng, H. (2020). Thwarted enthusiasm: Effects of workplace incivility on newcomer proactive behaviors. Chinese Management Studies, 14(4), 1035-1056.

Luthans, F., Youssef, C. M., & Avolio, B. J. (2007). Psychological capital. Oxford University Press.

Maslach, C., Leiter, M. P., & Schaufeli, W. (2008). Measuring burnout. The Oxford Handbook of Organizational Well-being, 52(1), 397-422.

Maxwell, S. M. (2015). An exploration of human resource personnel and toxic leadership [Doctoral dissertation]. Walden University.

Mehta, S., & Maheshwari, G. C. (2014). Toxic leadership: Tracing the destructive trail. International Journal of Management, 5(10), 18-24.

Moon, C., & Morais, C. (2022). Understanding the consequences of workplace incivility: The roles of emotional exhaustion, acceptability and political skill. International Journal of Conflict Management, 3(3), 425-447.

Nguyen, N. M. (2021). Nghiên cứu về hành vi khiếm nhã nơi làm việc tác động đến hành vi khiếm nhã của nhân viên đối với thực khách tại các Nhà hàng trên địa bàn Thành Phố Hồ Chí Minh [Research on the impact of uncivil behavior in the workplace on uncivil behavior of employees towards customers at Restaurants in Ho Chi Minh City] [Master’s thesis]. University of Economics Ho Chi Minh City.

Nguyen, Q. H., Vu, L. P., Ngoc, A., & Quynh, C. (2022). Mối quan hệ giữa khiếm nhã và tình trạng kiệt quệ cảm xúc ở nhân viên tuyến đầu: Vai trò điều tiết của nhân tố tự tin năng lực bản thân [The relationship between incivility and emotional exhaustion in frontline employees: The moderating role of self-efficacy factor]. Journal of Asian Business and Economic Studies, 33(6), 89-105.

Pelletier, K. L. (2010). Leader toxicity: An empirical investigation of toxic behavior and rhetoric. Leadership, 6(4), 373-389.

Rawat, P. S., Bhattacharjee, S. B., & Ganesh, V. (2020). Selective incivility, trust and general well-being: A study of women at workplace. Journal of Indian Business Research, 12(3), 303-326.

Schmidt, A. A. (2008). Development and validation of the toxic leadership scale. ProQuest.

Shahzad, K., Iqbal, R., Nauman, S., Shahzadi, R., & Luqman, A. (2023). How a despotic project manager jeopardizes project success: The role of project team members’ emotional exhaustion and emotional intelligence. Project Management Journal, 54(2), 194-208.

Taimur, A. A. K., & Bilal, B. S. (2024). Examining the mediating effect of workplace ostracism on the relationship between despotic leadership and emotional exhaustion in public HEIs. Journal of Business and Management Research, 3(1), 416-432.

Vasconcelos, A. F. (2020). Analyzing the effects of incivility beyond workplaces. International Journal of Organizational Analysis, 28(5), 1069-1093.

Waldiya, V. (2023). Toxic leadership and its effect on employees’ subjective well-being. electronic theses, projects, and dissertations. California State University, Article 1799.

Yavuz, K., & Metin, O. (2024). The moderating role of psychological power distance on the relationship between destructive leadership and emotional exhaustion. Current Psychology, 1(2), 134-146.

Yin, W. (2023). Psychological capital moderates the effect of emotional labor strategies on job burnout in college teachers. Social Behavior and Personality: An International Journal, 51(1), 12026-12039.

DOI: https://doi.org/10.46223/HCMCOUJS.econ.vi.20.4.3431.2025